1Sm 23 - w jaki sposób Bóg mówił do Dawida?

Trochę się dzieje w tym rozdziale - Dawid na własną rękę walczy z Filistynami. I wygrywa. A potem musi uciekać przed Saulem, bo niewdzięczni mieszkańcy wyzwolonego miasta są gotowi wydać Dawida w jego ręce. Szczególnie zaś ciekawe w tym rozdziale są fragmenty mówiące o sposobie komunikacji Dawida z Bogiem. Zapraszam.

1 Tymczasem zawiadomiono Dawida: «Oto Filistyni oblegają Keilę i grabią [zboże na] klepiskach». 2 I radził się Dawid Pana: «Czy mam wyruszyć i czy pokonam tych Filistynów?» Pan odrzekł Dawidowi: «Wyruszaj, a pokonasz Filistynów i oswobodzisz Keilę».

W zasadzie nie mieliśmy wcześniej podanego przykładu rozmowy Dawida z Bogiem. No, to teraz już ten przykład mamy.

3 Ludzie Dawida mówili jednak: «Przecież my tutaj w Judzie żyjemy w lęku, a pójdziemy do Keili na szyki filistyńskie?»

Na dobrą sprawę walka z Filistynami to powinno być zadanie króla Izraela, czyli Saula - nic dziwnego, że ludzie Dawida nie chcą walczyć (to są ci wymienieni w poprzednim rozdziale, którzy z różnych względów przyłączyli się do Dawida, czterysta osób w sumie).

4 I znów radził się Dawid Pana. A Pan dał mu odpowiedź: «Wstań, idź do Keili, gdyż oddam Filistynów w twoje ręce».

Zauważmy ciekawą rzecz: Dawid za drugim razem nic nowego od Boga nie usłyszał. Wygląda to trochę jakby pytał on w stylu: "Boże, czy Ty na pewno wiesz co robisz?", a Bóg mógł mu odpowiedzieć: "a wiesz co, w sumie to nie wiem."

No, bardzo ludzkie pytanie...

5 Dawid wyruszył więc ze swymi ludźmi w kierunku Keili, uderzył na Filistynów, uprowadzając ich trzody i zadając im wielką klęskę. Tak wyzwolił Dawid mieszkańców Keili.

No i super.

6 Kiedy Abiatar, syn Achimeleka, schronił się u Dawida i kiedy razem z Dawidem udał się do Keili, nosił ze sobą efod. 7 Tymczasem zawiadomiono Saula o tym, że Dawid przybył do Keili. I rzekł Saul: «Bóg oddaje go w moje ręce, gdyż wchodząc do miasta mającego bramy i zamki, sam się zamknął». 8 Zwołał więc Saul cały lud na wojnę, by wyruszyć do Keili i oblegać Dawida i jego ludzi. 9 Kiedy się Dawid dowiedział o tym, że Saul knuje przeciw niemu złe zamiary, rozkazał kapłanowi Abiatarowi: «Przynieś tu efod!»

Parę rozdziałów wcześniej to Saul wołał o efod do zupełnie innego kapłana, Achiasza (1Sm 14,18). Zostało wówczas powiedziane, że najprawdopodobniej przy efodzie trzymane były kamienie do losowania: urim i tummim.

10 I rzekł Dawid: «Panie, Boże Izraela! Sługa twój usłyszał, że Saul ma zamiar wkroczyć do Keili, aby zburzyć miasto z mego powodu. 11 Czy Saul wyruszy, jak o tym słyszał sługa twój? Panie, Boże Izraela, daj znać o tym słudze twemu!» Pan odpowiedział: «Wyruszy». 12 Dawid pytał jeszcze: «Czy mieszkańcy Keili wydadzą mnie i moich ludzi w ręce Saula?» Pan odrzekł: «Wydadzą».

O, i to jest bardzo ciekawy fragment. Skoro bowiem Dawid przed przystąpieniem do pytań wołał o efod, możemy się domyślać, że owe pytania oraz odpowiedzi na nie odbywały się poprzez losowanie kamieni. A skoro tak, oznaczałoby to, że owe słowa "wyruszy" i "wydadzą" nie były fizycznie wypowiedziane, lecz jest to po prostu interpretacja wyników losowania.

Za tezą tą przemawia zwięzłość odpowiedzi Boga - o ile w przypadku objawień słowa Boga są dość bogate, niosą ze sobą uzasadnienia, dlaczego Bóg chce to czy tamto uczynić, o tyle tutaj mamy do czynienia jedynie z odpowiedziami typu "tak".

Czy to oznacza jednak, że Dawid z Bogiem nie komunikował się na inne sposoby? Trudno powiedzieć, gdyż w zasadzie dialog z początku naszego rozdziału też mógłby się odbywać w ten właśnie sposób. Co prawda mamy tam przytoczoną dłuższą wypowiedź Boga ("Wyruszaj, a pokonasz Filistynów i oswobodzisz Keilę"), no ale w zasadzie nie wnosi ona Dawidowi nic nowego, wobec czego również i ona mogła być jedynie ubranym w ładne słowa wynikiem losowania.

Sprawa jest dość kontrowersyjna, bo jest to moment, w którym przekraczamy dosłowne rozumienie Biblii. Jeśli więc uznamy, że narrator miał prawo używać tego typu barwnych form, do dlaczego nie uznać, że robił to częściej w innych wypowiedziach Boga. To by zaś oznaczało, że powinniśmy zachowywać większą powściągliwość w wyciąganiu wniosków ze szczegółów w Biblii, a patrzeć jedynie na ogół.

Ale rzecz jasna możemy też uznać zamiast tego, że Bóg jednak mówił do Dawida poprzez słowa, a efod ułatwiał tą komunikację w jakiś inny sposób.

13 Powstał więc Dawid wraz ze swoimi ludźmi, których było około sześciuset, uszedł z Keili, krążąc na los szczęścia. Kiedy doniesiono Saulowi, że Dawid uciekł z Keili, zaniechał wyprawy.

Kolejne miejsce, w której Biblia Tysiąclecia się nie popisuje. Co to znaczy "krążąc na los szczęścia"? To jest po polsku w ogóle? "Tułali się tu i tam" - mamy w BW, "zaczęli krążyć to tu, to tam" - u Paulistów.

14 Tymczasem Dawid przebywał na pustyni, w miejscach niedostępnych, później zamieszkał w górach i na pustyni Zif. Saul zaś szukał go przez cały ten czas, lecz Bóg nie oddał Dawida w jego ręce. 

15 Dawid przeląkł się, gdy Saul wyruszył, aby czyhać na jego życie. Dawid przebywał na pustyni Zif w Chorsza. 16 Powstał Jonatan, syn Saula, i udał się do Dawida do Chorsza, umacniając go w Bogu.

Jakieś takie te zdania jakby powycinane z różnych kawałków gazet... no ale trudno, widocznie na temat Dawida wiele różnych źródeł po Izraelu krążyło. Albo piszący pisać nie umiał.

17 Mówił do niego: «Nie obawiaj się, bo nie wytropi cię ręka mojego ojca, Saula. Ty będziesz panował nad Izraelem, ja zaś będę drugim po tobie. Mój ojciec, Saul, wie, że tak będzie». 18 Obydwaj związali się przymierzem wobec Pana. Dawid pozostał potem w Chorsza, a Jonatan udał się do domu.

W zasadzie o zawiązaniu przymierza mowa była już w 1Sm 20,16, więc w sumie nie wiemy, czy to było coś w stylu odświeżenia przymierza, czy mowa jest tutaj o fakcie uprzednio dokonanym, czy może jednak zawarcie przymierza nastąpiło dopiero teraz. No, nie wiemy, trudno się mówi.

19 Tymczasem mieszkańcy Zif udali się do Saula do Gibea z zawiadomieniem: «Dawid ukrywa się koło nas w niedostępnych miejscach w Chorsza, na wzgórzu Chakila, w południowej stronie stepu. 20 Ty zaś, o królu, jeżeli masz chęć udać się tam, udaj się, my natomiast wydamy go w ręce króla». 21 Saul odrzekł: «Niech was Pan błogosławi, okazaliście mi współczucie. 22 Idźcie więc i sprawdźcie ponownie, wypatrujcie, gdzie przebywa, kto go tam widział, mówiono mi bowiem, że postępuje przebiegle. 23 Idźcie i wywiadujcie się o wszystkich jego kryjówkach, w których się tam chowa. Gdy wrócicie do mnie z wiadomością pewną, wtedy ja pójdę z wami. Jeżeli jest w kraju, będę go szukał wśród wszystkich pokoleń judzkich». 

24 Powstawszy wyruszyli przed Saulem do Zif. A Dawid znalazł się na pustyni Maon, na równinie południowej części stepu. 

25 Kiedy Saul wyruszył ze swoimi ludźmi, aby go szukać, dano znać o tym Dawidowi. Udał się więc w kierunku skalnej grani, która jest na pustyni Maon. Saul dowiedziawszy się o tym rozpoczął pościg za Dawidem w pustyni Maon. 26 Gdy Saul przechodził po jednej stronie góry, Dawid ze swoimi ludźmi szedł po drugiej stronie.

Życie na krawędzi...

Dawid uciekał pospiesznie przed Saulem, ten zaś wraz ze swymi ludźmi starał się otoczyć Dawida i jego towarzyszy, aby ich schwytać. 27 Tymczasem przybiegł do Saula posłaniec, donosząc: «Spiesz się bardzo i przybywaj, bo Filistyni wdarli się do kraju». 28 Saul zaprzestał pościgu za Dawidem i ruszył przeciw Filistynom. Dlatego tę miejscowość nazwano "Skałą Rozłączeń".

I tak oto kończy się dzisiejszy rozdział. Czy w ocaleniu Dawida można się doszukiwać interwencji Boga? Tym razem nie jest to aż tak ewidentne, no ale chyba każdy przyzna, że pewien bardzo sprzyjający Dawidowi zbieg okoliczności się wydarzył. Wystarczyło w końcu, aby Filistyni zaatakowali kilka dni później.