Pwt 26 - co ma Izraelita mówić, gdy do Kanaanu wejdzie

Dzisiejszy rozdział jest dość krótki i Mojżesz w nim poucza Izraelitów, jak mają Bogu dziękować za ziemię Kanaan. Wzmianka jest też ponownie o dziesięcinie, ja natomiast przyglądam się bliżej temu, kto to byli wspominani w tekście Aramejczycy i dlaczego Jakub (Izrael) jest nazwany jednym z nich.

1 Gdy wejdziesz do kraju, który ci daje Pan, Bóg twój, w posiadanie, zajmiesz go i osiądziesz w nim; 2 weźmiesz pierwociny wszelkich ziemiopłodów uzyskanych przez ciebie w kraju, który ci daje Pan, Bóg twój. Włożysz je do koszyka i udasz się na miejsce, które Pan, Bóg twój, obierze sobie na mieszkanie dla imienia swego. 3 Pójdziesz do urzędującego wtedy kapłana i powiesz mu: «Oświadczam dziś Panu, Bogu twojemu, że zaszedłem do ziemi, o której Pan przysiągł przodkom, że nam ją da». 4 Kapłan weźmie z twoich rąk koszyk i położy go przed ołtarzem Pana, Boga twego. 5 A ty wówczas wypowiesz te słowa wobec Pana, Boga swego: «Ojciec mój, Aramejczyk błądzący, zstąpił do Egiptu, przybył tam w niewielkiej liczbie ludzi i tam się rozrósł w naród ogromny, silny i liczny.

Zatrzymajmy się przy tym Aramejczyku. Co to właściwie jest za naród? Poszukałem w Biblii i co się okazuje: pierwsza wzmianka o nich jest w Rdz 22,21, gdzie napisane jest, że praojcem Aramejczyków był Kemuel - syn Nachora, a bratanek Abrahama. Potem jednak (Rdz 25,20) Aramejczykiem nazywany jest również Betuel, ojciec Labana (tego, u którego Jakub przez lata służył) i Rebeki (matki Jakuba). Betuel zaś był bratem Kemuela. Warto jednak dostrzec, że kraina, w której żył Laban i jego rodzina, zwie się Paddam-Aram. Więc prawdopodobnie "Aramejczyk" wziął się od tego "Aram" - jest to zatem nazwa mieszkańca owej krainy po prostu. A praojcem Aramejczyków był Kemuel zapewne dlatego, że on ze wszystkich braci najbardziej się rozmnożył.

Dlaczego więc teraz Aramejczykiem nazwano również Jakuba? Jest to uzasadnione z dwóch powodów: raz, bo jego matka była Aramejką, a dwa, bo przez długi czas u Aramejczyka, w Paddam-Aram, służył.

6 Egipcjanie źle się z nami obchodzili, gnębili nas i nałożyli na nas ciężkie roboty przymusowe. 7 Wtedy myśmy wołali do Pana, Boga ojców naszych. Usłyszał Pan nasze wołanie, wejrzał na naszą nędzę, nasz trud i nasze uciemiężenie.

Nie zapominajmy, że każde tutejsze "Pan" w oryginale brzmi "Jahwe".

8 Wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką i wyciągniętym ramieniem wśród wielkiej grozy, znaków i cudów. 9 Zaprowadził nas na to miejsce i dał nam ten kraj opływający w mleko i miód. 10 Teraz oto przyniosłem pierwociny płodów ziemi, którą dałeś mi, Panie». Rozłożysz je przed Panem, Bogiem swoim. Oddasz pokłon Panu, Bogu swemu, 11 i będziesz się cieszył razem z lewitą i obcym, który jest u ciebie, ze wszystkich dóbr, które Pan, Bóg twój, dał tobie i twemu domowi. 

I znowu Bóg chce, aby się ludzie cieszyli. Sądzę, że to ważne, by zwracać na to uwagę.

12 Gdy w trzecim roku - roku dziesięciny - zakończysz oddawanie wszystkich dziesięcin ze zbiorów, gdy oddasz je lewicie, obcemu, sierocie i wdowie, aby jedli do syta w twoich murach, 13 powiesz wobec Pana, Boga swego: «Wziąłem z domu, co poświęcone, i dałem lewicie, obcemu, sierocie i wdowie, zgodnie ze wszystkimi poleceniami, jakie mi wydałeś; nie przestąpiłem ani nie zapomniałem żadnego z twoich poleceń.

Przypomnę tutaj przepis z rozdziału Pwt 14 - przez dwa lata dziesięcina miała służyć wspólnemu świętowaniu i ucztowaniu w świątyni Boga. Natomiast dopiero w trzecim roku miała być ona rozdawana, tak jak jest to tutaj opisane.

14 Nie spożyłem tego podczas żałoby, nie wynosiłem z domu w stanie nieczystości, nie dałem nic z tego umarłemu, usłuchałem głosu, Pana, Boga swego, czyniłem wszystko, co mi rozkazałeś.

Dawanie jeść umarłym to niewątpliwe jakiś pogański rytuał. Natomiast sama formułka brzmi dla mnie trochę dziwnie - więc Izraelici mają w ten sposób usprawiedliwiać się Bogu, że są czyści i niewinni? To Bóg sam tego nie wie? Hm, no cóż, może po prostu ten tekst jest wymyślony przez Mojżesza.

A swoją drogą - może to tylko w naszej, europejskiej kulturze, tak się teraz przyjęło, że ludziom nie wypada się chwalić tym, jacy są posłuszni, czyści i niewinni - czy może w ogóle się chwalić czymś. Zdaje się natomiast, że w tamtej kulturze było inaczej.

15 Ze swego świętego mieszkania, z niebios, spojrzyj i pobłogosław Izraela, lud swój, podobnie jak i ziemię - kraj opływający w mleko i miód - którą nam dałeś, jak poprzysiągłeś naszym przodkom».

16 Dziś Pan, Bóg twój, rozkazuje ci wykonać te prawa i nakazy. Strzeż ich, pełnij z całego swego serca i z całej duszy. 17 Dziś uzyskałeś to, że Pan ci powiedział, iż będzie dla ciebie Bogiem, o ile ty będziesz chodził Jego drogami, strzegł Jego praw, poleceń i nakazów oraz słuchał Jego głosu.

W tym kontekście "być dla kogoś Bogiem" znaczy chyba tyle, co otaczać go swoją boską opieką.

18 A Pan uzyskał to, żeś ty dziś obiecał być ludem stanowiącym szczególną Jego własność, jak ci powiedział, abyś zachowywał Jego wszystkie polecenia.19 On cię wtedy wywyższy we czci, sławie i wspaniałości ponad wszystkie narody, które uczynił, abyś był ludem świętym dla Pana, Boga twego, jak sam powiedział.

 O. I to jest ładne zakończenie dzisiejszego rozdziału, podobnie jak z resztą całej mowy Mojżesza, która, jak się zdaje, ciągnęła się jeszcze od 4. rozdziału niniejszej księgi.