Lb 36 - kobiety, patriotyzm a Bóg

Dzisiejszy rozdział mówi o pewnej trudnej sytuacji, jaka wynikła wśród Żydów podczas podziału ziemi. Chodzi o córki Selofchada, które otrzymały po ojcu dziedzictwo. Sprawa jest o tyle ciekawa, że pokazuje, iż całe owe prawo było żywe, ludzie brali je na serio i myśleli o nim. Widać też w tym rozdziale, że Bóg w pewnym sensie popiera postawę patriotyczną, a także parę innych ciekawych zjawisk kulturowych.

1 Stawili się naczelnicy rodzin pokoleń synów Gileada, syna Makira, który był synem Manassesa z pokoleń potomków Józefa, i przedstawili Mojżeszowi oraz książętom, naczelnikom pokoleń, 2 następującą sprawę: «Pan nakazał tobie, panu naszemu, dać Izraelitom losem kraj w dziedzictwo. Otrzymał również pan nasz od Pana [Boga] polecenie, żeby dać dziedzictwo naszego brata Selofchada jego córkom.

W tym tłumaczeniu brzmi to trochę dziwnie, gdy jest "pan" i "Pan". W hebrajskim oczywiście było tutaj użyte imię Jahwe oraz określenie na ludzkiego "pana", czyli "adonai".

3 Gdy one poślubią męża z innego pokolenia Izraelitów, ich część będzie odłączona od działu naszych przodków, a dodana zostanie do działu pokolenia, z którego mężów poślubią, więc nasza część otrzymana losem zmaleje. 4 Gdy nastanie dla Izraela rok jubileuszowy, wtedy ich dziedzictwo będzie na zawsze już należało do pokolenia, do którego weszły [przez małżeństwo], a posiadłość pokolenia naszych przodków pomniejszy się właśnie o ich dziedzictwo».

A to się dopatrzyli problemu... Ale to dobrze, bo widać, że to całe prawo jest żywe, a parę dodatkowych rzeczy można tutaj zaobserwować. Najpierw jednak odeślę do początku historii o córkach Selofchada, do Lb 27.

A zaobserwować można na przykład to, że u Izraelitów majątek żony przez małżeństwo stawał się w całości majątkiem męża i tak był traktowany.

Druga rzecz, to pewnego rodzaju patriotyzm plemienny. No bo powiedzmy szczerze, co tak naprawdę powinna obchodzić tych Gileadytów sprawa prywatnego majątku córek Selofchada? Ich własność, więc one niech decydują - tak na zdrowy rozum powinno się to skończyć. Ale najwidoczniej dla dalszych krewnych miało to znaczenie, jak duża część ziemi jest w posiadaniu ich plemienia. Jak zaś Bóg patrzy na tego typu patriotyzm? - o tym za chwilę.

Bo jeszcze mamy tutaj trzecią rzecz - rok jubileuszowy. W tym roku generalnie miało dziać się tak, iż każda ziemia wraca do swojego prawowitego (tzn. wyznaczonego przez Boga) właściciela. No ale w tym wypadku ziemia zamiast powrócić do córek, utwierdza się w własności ich mężów. Co by oznaczało, że władza męża nad żoną jest silniejsza niż prawo roku jubileuszowego.

5 Wtedy Mojżesz dał taki rozkaz Izraelitom na polecenie Pana: «Słuszne jest zapatrywanie pokolenia potomków Józefa. 6 Oto, co Pan rozporządził w sprawie córek Selofchada: Mogą wyjść za mąż, jeśli zechcą, ale mogą poślubić jedynie męża z rodu swego pokolenia, 7 aby dziedzictwo Izraelitów nie przechodziło z jednego pokolenia na drugie.

No proszę, to się córki doigrały - tak strasznie chciały mieć dziedzictwo, to teraz będą miały mniejszy wybór jeśli chodzi o męża.

Chociaż czy możliwość wyboru męża ma większą wartość niż dziedzictwo po ojcu, to się można zastanawiać - indywidualna sprawa w sumie.

Owszem, każdy Izraelita winien utrzymać dziedzictwo swego pokolenia.

No i właśnie - odnośnie patriotyzmu. Najwyraźniej Bóg popiera taką postawę, aby nie oddawać ziemi ojców "obcym". Inaczej nie ustanawiałby takiego prawa. Więc innymi słowy - patriotyzm ma wartość u Boga. Jakie są jego granice? Trudno powiedzieć, ale jakąś tam wartość ma.

Można na to patrzeć pod tym kątem, że synowie są niejako przedłużeniem życia swojego ojca (tak jak np. naród Izraelitów nazywa się często imieniem jednego człowieka - Izrael). No i na tej zasadzie dziedzictwo, jakie otrzymują oni w spadku, nie jest tak do końca do ich rozporządzania, bo wolą ojca było, aby pozostało ono wśród jego potomstwa. A jeśli nawet nie ojca, to najwyraźniej, w tym przypadku - Boga.

Jest jednak problem z odnoszeniem tamtych czasów do czasów współczesnych - Izrael został dany Żydom bezpośrednio przez Boga, natomiast współczesne granice ziem są efektem długotrwałego "wygryzania" ich sobie nawzajem przez wiele wieków.

A z jeszcze trzeciej strony: ziemia była szczególnie istotna w erze rolnictwa - umożliwiała przeżycie. Dziś natomiast żyjemy w erze informacji, gdzie takie rzeczy jak ziemia przestają mieć znaczenie. Jak to wygląda w oczach Boga - nie wiadomo.

8 Każda panna, która posiada w jakimś pokoleniu dziedzictwo, może wziąć męża tylko z rodu swego pokolenia, by Izraelici zachowali dziedzictwo swoich przodków 9 i aby majątek dziedziczny nie przechodził z jednego pokolenia na drugie. Owszem, pokolenia Izraelitów winny się trzymać swoich posiadłości dziedzicznych».

Hmm, a więc to nie tylko córki Selofchada są tak ograniczone, ale w ogóle każda kobieta, która cokolwiek posiada. To ciekaw jestem tylko, czy ma ona prawo np. oddać swoje dziedzictwo jakiemuś stryjkowi, a sama wyjść za tego, kogo kocha, nawet jeśli jest z obcego plemienia - no bo powinna chyba takie prawo mieć, nie?

10 Córki Selofchada postąpiły według rozkazu Pana, wydanego Mojżeszowi. 11 Poślubiły więc córki Selofchada: Machla, Tirsa, Chogla, Milka i Noa synów swoich stryjów. 12 Poślubiły więc mężów z pokolenia Manassesa, syna Józefa, i tak pozostało ich dziedzictwo przy pokoleniu, do którego należał ród ich ojca.

Hm, a więc poślubiły kuzynów. Jest jakieś delikatne kazirodztwo, ale chyba nie takie, które było potępiane w Biblii.

13 To są przykazania i prawa, które na równinach Moabu nad Jordanem, naprzeciw Jerycha, Pan dał Izraelitom za pośrednictwem Mojżesza.

 O. I tymi właśnie słowami kończy się cała Księga Liczb.