Rdz 21 - jak się Izmael śmiał z Izaaka i co go spotkało

Dzisiejszy rozdział składa się z dwóch części. Na początku mowa jest o Izaaku, jego narodzinach i konsekwencjach jego narodzin. Później zaś pojawia się znowu postać Abimeleka, tego samego, który obdarował Abrahama bogactwem rozdział wcześniej. Jego postać jest zastanawiająca, tak samo jak historia z poprzedniego rozdziału, gdyż najwyraźniej w którymś momencie zajść musiała pomyłka. Pytanie tylko, w którym?

1 Wreszcie Pan okazał Sarze łaskawość, jak to obiecał, i uczynił jej to, co zapowiedział. 2 Sara stała się brzemienną i urodziła sędziwemu Abrahamowi syna w tym właśnie czasie, jaki Bóg wyznaczył. 3 Abraham dał swemu synowi, którego mu Sara urodziła, imię Izaak. 4 Abraham obrzezał Izaaka, gdy ten miał osiem dni, tak jak to Bóg mu przykazał.

5 Abraham miał sto lat, gdy mu się urodził syn jego Izaak. 6 Sara mówiła: «Powód do śmiechu dał mi Bóg. Każdy, kto się o tym dowie, śmiać się będzie z mej przyczyny».

Wesoła kobieta z tej Sary musiała być. Już chyba drugi raz jest mowa o tym, jak się śmieje.

7 I dodawała: «Któż by się ośmielił rzec Abrahamowi: Sara będzie karmiła piersią dzieci, a jednak urodziłam syna mimo podeszłego wieku mego męża». 

8 Dziecko podrosło i zostało odłączone od piersi. Abraham wyprawił wielką ucztę w tym dniu, w którym Izaak został odłączony od piersi.

Dziwne, że akurat w tym. Jakoś nie jest nic napisane o uczcie w dniu narodzin albo przy obrzezaniu, jedynie z okazji "odłączenia od piersi".

9 Sara widząc, że syn Egipcjanki Hagar, którego ta urodziła Abrahamowi, naśmiewa się z Izaaka,10 rzekła do Abrahama: «Wypędź tę niewolnicę wraz z jej synem, bo syn tej niewolnicy nie będzie współdziedzicem z synem moim Izaakiem».

Dość surowa kara za zwykłe naśmiewanie się. Rodzeństwo dość często się ze sobą droczy, zawsze myślałem, że to coś normalnego. A tutaj mamy karę nie tylko na brata, ale i na jego matkę. I w zasadzie jest to pewien argument na to, że poligamia rodzi tego typu spory.

11 To powiedzenie Abraham uznał za bardzo złe - ze względu na swego syna. 12 A wtedy Bóg rzekł do Abrahama: «Niechaj ci się nie wydaje złe to, co Sara powiedziała o tym chłopcu i o twojej niewolnicy. Posłuchaj jej, gdyż tylko od Izaaka będzie nazwane twoje potomstwo. 13 Syna zaś tej niewolnicy uczynię również wielkim narodem, bo jest on twoim potomkiem».

Zachowanie Boga może wydawać się nieco dziwne. Każe on wypędzić Abrahamowi własnego syna z żoną? Izmael był czternaście lat starszy od Izaaka - można to policzyć, bo w 17. rozdziale napisane jest, że był obrzezany, gdy lat miał trzynaście. Izaak zaś urodził się rok później. Trudno powiedzieć, ile lat po urodzeniu Izaaka Izmael wyśmiewał się z niego, ale był on raczej w dość gówniarzerskim wieku - to by się zgadzało. I teraz Bóg każe go wypędzić... hm.

To by niezbyt pasowało do tego, co Kościół zawsze mówi o roli i nierozerwalności rodziny. Nie mówiąc już o Hagar, która, jak napisane było wcześniej, również była żoną Abrahama.

Zastanowić się teraz można, co to oznacza, że była jego żoną. Chyba nie przysięgali sobie przed Bogiem miłości, wierności i uczciwości, bo inaczej Bóg kazałby złamać Abrahamowi ślubowanie. Z resztą o wierności trudno mówić, gdy się ma dwie żony. Czyż więc być żoną nie oznacza tyle, co być pod opieką męża, spać z nim i rodzić mu dzieci?

14 Nazajutrz rano wziął Abraham chleb oraz bukłak z wodą i dał Hagar, wkładając jej na barki, i wydalił ją wraz z dzieckiem. Ona zaś poszła i błąkała się po pustyni Beer-Szeby. 15 A gdy zabrakło wody w bukłaku, ułożyła dziecko pod jednym krzewem, 16 po czym odeszła i usiadła opodal tak daleko, jak łuk doniesie, mówiąc: «Nie będę patrzała na śmierć dziecka». I tak siedząc opodal, zaczęła głośno płakać.

To ciekawe, że wciąż mowa jest o dziecku, podczas gdy Izmael ma już lat kilkanaście. Zaś wyrażenie "ułożyła dziecko pod jednym krzewem" przywołuje nawet skojarzenie z całkiem małym dzieckiem. No ale najwyraźniej skojarzenie to jest niesłuszne - w końcu chłopak był już bardzo osłabiony.

17 Ale Bóg usłyszał jęk chłopca i Anioł Boży zawołał na Hagar z nieba: «Cóż ci to, Hagar? Nie lękaj się, bo usłyszał Bóg jęk chłopca tam leżącego. 18 Wstań, podnieś chłopca i weź go za rękę, bo uczynię go wielkim narodem». 19 Po czym Bóg otworzył jej oczy i ujrzała studnię z wodą; a ona poszła, napełniła bukłak wodą i dała chłopcu pić.

Ciekawe. Bóg otworzył jej oczy. To znaczyłoby, że wcześniej specjalnie zakrywał tą studnię przed jej uwagą. No, albo ewentualnie to Hagar była tak mało spostrzegawcza.

20 Bóg otaczał chłopca opieką, gdy dorósł. Mieszkał on na pustyni i stał się łucznikiem. 21 Mieszkał stale na pustyni Paran; matka zaś jego sprowadziła mu żonę z ziemi egipskiej.

To ciekawe, że to matka sprowadziła mu żonę, a do tego aż z ziemi egipskiej. To co, sam sobie poszukać nie umiał? Albo jak już ta matka szła do Egiptu, to nie mógł pójść razem z nią i samemu sobie żony wybrać? Cóż, ja bym to wytłumaczył w ten sposób, że Izmael w ogóle nie zamierzał się żenić i matka go do tego zmusiła. No i poniekąd słusznie, w końcu jak by Bóg miał uczynić z niego wielki naród bez żony? Kobietę da się może cudownie zapłodnić przez anioła, ale mężczyzny raczej nie.

22 W owym czasie Abimelek z dowódcą swego wojska Pikolem tak powiedział do Abrahama: «Bóg pomaga ci we wszystkim, co czynisz. 23 Złóż mi więc teraz tu na tym miejscu przysięgę na Boga, że ani wobec mnie, ani wobec mego potomstwa bliższego i dalszego nie dopuścisz się zdrady; że jak ja obszedłem się z tobą łaskawie, tak też i ty będziesz postępował względem mnie i tej ziemi, w której jesteś gościem».

O, i tutaj rzecz jest bardzo ciekawa. Abraham jest gościem na ziemi Abimeleka. Abimelek to ten sam, o którym mowa była w poprzednim rozdziale, a którego historia bardzo podobna była do tej z faraonem. No i w tym momencie to wszystko się ze sobą gmatwa już całkowicie...

Wersja wydarzeń, która się może w miarę trzymać kupy, jest taka:

Opis od 22. wersu nie dzieje się po narodzinach Izaaka, ale na długo przed nimi, mniej więcej wtedy, kiedy była mowa o wyprawie z Sarą do Egiptu. Może w podaniach historia ta funkcjonowała z użyciem imienia Abraham i dlatego ktoś ulokował ją potem dopiero po obrzezaniu i Izaaku. W rzeczywistości jednak Abraham był wówczas jeszcze Abramem. W końcu jeśli Sara miała być dla Abimeleka pokusą, to nie mogła być stara i bezpłodna, bez przesady. Trudno powiedzieć, czy Abram nazywał Sarę swoją siostrą u faraona, czy u Abimeleka (a może faktycznie dwa razy dał ją sobie odebrać, i jednemu, i drugiemu?), niemniej sam motyw jest raczej prawdziwy, skoro się powtarza.

Możliwe jednak, że Abimelek wcale nie interesował się Sarą, że ta historia pomylona została z faraonem, natomiast jego przymierze z Abrahamem faktycznie miała miejsce po narodzinach Izaaka, kiedy to Abraham znów zaczął podróżować.

24 Abraham rzekł: «Przysięgam!» 25 Równocześnie jednak Abraham zrobił Abimelekowi wymówkę z powodu studni z wodą, zabranej mu przemocą przez ludzi Abimeleka. 26 Abimelek odpowiedział: «Nie wiem, kto to uczynił, boś ty mi nie dał o tym znać. Dopiero teraz dowiaduję się o tym». 27 A potem Abraham dał Abimelekowi owce i woły, i tak obaj zawarli przymierze.28 Abraham wydzielił nadto z trzody siedem jagniąt. 29 Abimelek zapytał Abrahama: «Co znaczy tych siedem jagniąt, które oddzieliłeś?» 30 Odpowiedział Abraham: «Tych siedem jagniąt przyjmiesz ode mnie, żebym mógł mieć dowód, że to ja wykopałem ową studnię». 31 Dlatego nazwano tę miejscowość Beer-Szeba, że tam obaj złożyli przysięgę. 32 Po zawarciu przymierza w Beer-Szebie Abimelek i dowódca jego wojska Pikol udali się w powrotną drogę do kraju Filistynów. 33 Abraham zaś zasadził w Beer-Szebie drzewo tamaryszkowe. Tam też wzywał imienia Pana, Boga Wiekuistego. 34 I tak przebywał Abraham przez długi czas w kraju Filistynów.

Znowu mowa jest o wzywaniu imienia Boga, tym razem jednak po raz pierwszy pojawia się przymiotnik "Wiekuisty". Nie wiem, czy ma to jakiekolwiek znaczenie, ale zwróciło to moją uwagę.