Pwt 5 - Dziesięć Przykazań po raz drugi

W tym rozdziale po raz drugi spotykamy się z Dziesięcioma Przykazaniami. To chyba głównie z powodu tego rozdziału nazwano tą księgę Księgą Powtórzonego Prawa. Treść owych przykazań nie różni się prawie zupełnie od tego, co było zapisane w Księdze Wyjścia, z drobnymi tylko różnicami technicznymi. Rozdział ten upewnia nas też w tym, że to właśnie te przykazania zostały zapisane na tablicach, a nie żadne inne. No i pod koniec znowu wraca sprawa, czy da się przeżyć w obecności samego Boga. Da się.

1 Mojżesz zwołał całego Izraela i rzekł do niego: Słuchaj, Izraelu, praw i przykazań, które ja dziś mówię do twych uszu, ucz się ich i dbaj o to, aby je wypełniać. 2 Pan, Bóg nasz, zawarł z nami przymierze na Horebie. 3 Nie zawarł Pan tego przymierza z ojcami naszymi, lecz z nami, którzy tu dzisiaj wszyscy żyjemy. 4 Spośród ognia na Górze mówił Pan z wami twarzą w twarz. 5 W tym czasie ja stałem między Panem a wami, aby wam oznajmić słowa Pana, gdyście się bali ognia i nie weszli na górę.

Hm, Mojżesz mówi trochę tak, jakby to jedynie strach powstrzymywał Izraelitów przed wejściem na górę. Tymczasem z tego co pamiętam, to Bóg sobie Izraelitów na górze nie życzył, za zbliżenie się groziła śmierć.

A On mówił: 6 «Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli. 7 Nie będziesz miał bogów innych oprócz Mnie.

No i zaczyna się powtórka z Dziesięciu Przykazań. Poprzednia ich wersja znajduje się w Wj 20, gdzie się nad nimi rozwodziłem szczegółowo. Nie będę się zatem powtarzać.

8 Nie uczynisz sobie posągu ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie wysoko albo na ziemi nisko, lub w wodzie poniżej ziemi. 9 Nie będziesz oddawał im pokłonu ani służył. Bo Ja jestem Pan, Bóg twój, Bóg zazdrosny, karzący nieprawość ojców na synach w trzecim i w czwartym pokoleniu - tych, którzy Mnie nienawidzą, 10 a który okazuje łaskę w tysiącznym pokoleniu tym, którzy Mnie miłują i strzegą moich przykazań. 

11 Nie będziesz brał imienia Pana, Boga twego, do czczych rzeczy, bo nie dozwoli Pan, by pozostał bezkarny ten, kto bierze Jego imię do czczych rzeczy.

Odnośnie tego przykazania pisałem już trochę w Wj 20, ale teraz mam jeszcze pewne spostrzeżenie. Imię Jahwe jest obecnie bardzo rzadko używane w kościołach. Mówi się albo po prostu Bóg, albo Jezus, ewentualnie Pan. Ale jakoś nie Jahwe. I tak sobie myślę, czy przypadkiem Bóg, albo ktoś inny, specjalnie nie zadbał o to, aby to Jego imię nie było rozpowszechnione wśród mas. No bo w życiu codziennym mnóstwo ludzi używa jako wykrzykników "o Boże!" albo "Jezus Maria!", ale na szczęście nikt nie mówi "O Jahwe!", gdy zobaczy na przykład brzydką sukienkę koleżanki. Co prawda już wykrzyknik "o Boże", nie mówiąc o angielskiej wersji "OMFG" można spokojnie uznawać za złamanie tego przykazania, jednak najwyraźniej Bóg zadbał, aby Jego prawdziwe imię nie było wystawiane pospólstwu na żer.

12 Będziesz zważał na szabat, aby go święcić, jak ci nakazał Pan, Bóg twój. 13 Sześć dni będziesz pracował i wykonywał wszelką twą pracę, 14 lecz w siódmym dniu jest szabat Pana, Boga twego. Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani żadne twoje zwierzę, ani obcy, który przebywa w twoich bramach; aby wypoczął twój niewolnik i twoja niewolnica, jak i ty. 15 Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem: przeto ci nakazał Pan, Bóg twój, strzec dnia szabatu.

W Wj 20 było trochę inne uzasadnienie tego przykazania. Tam mowa była, że w sześć dni Bóg stworzył świat i siódmego odpoczął - tutaj zaś powiedziane jest o niewoli egipskiej.

16 Czcij swego ojca i swoją matkę, jak ci nakazał Pan, Bóg twój, abyś długo żył i aby ci się dobrze powodziło na ziemi, którą ci daje Pan, Bóg twój.

Tutaj mamy rozszerzenie o słowa "i aby ci się dobrze powodziło".

17 Nie będziesz zabijał.
18 Nie będziesz cudzołożył.
19 Nie będziesz kradł.
20 Jako świadek nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa. 21 Nie będziesz pożądał żony swojego bliźniego. Nie będziesz pragnął domu swojego bliźniego ani jego pola, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do twojego bliźniego».

Tutaj względem Wj 20 do rzeczy, których ma się nie pożądać, dodano jeszcze pole.

22 Te słowa wyrzekł Pan do waszego zgromadzenia na górze spośród ognia, obłoku i ciemności donośnym głosem, niczego nie dodając. Napisał je na dwu tablicach kamiennych i dał mi je.

O, i tutaj mamy jasno stwierdzone, że na kamiennych tablicach były na pewno te właśnie przykazania. Muszę zatem odwołać moje odważne domysły z rozdziału Wj 34, gdzie podejrzewałem, że ich treść mogła być inna.

23 Gdy usłyszeliście głos spośród ciemności, a góra ogniem płonęła - zbliżyli się do mnie wszyscy wodzowie pokoleń i starsi, 24 i rzekli: «Oto Pan, Bóg nasz, okazał nam swoją chwałę i wielkość. Głos Jego słyszeliśmy spośród ognia. Dziś widzieliśmy, że Bóg może przemówić do człowieka, a on pozostanie żywy. 25 Czemu teraz mamy umrzeć? Ten bowiem ogromny ogień nas pochłonie. Jeśli jeszcze nadal będziemy słuchać głosu Pana, Boga naszego, pomrzemy.

Trochę dziwnie te ostatnie zdania są sformułowane, ale sens jest oczywiście taki, że pozostanie przy życiu w obliczu chwały Boga jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach i przez krótki czas - przynajmniej tak uważali wodzowie pokoleń Izraela.

26 Któż ze wszystkich, którzy by usłyszeli głos Boga Żywego, przemawiającego spośród ognia, jak my, pozostanie przy życiu?

To pytanie retoryczne ma chyba wskazywać na wyjątkowość Izraelitów. W tamtych czasach najwyraźniej oczywiste było, że spotkanie z Bogiem kończy się śmiercią.

27 Zbliż się ty i słuchaj tego wszystkiego, co mówi Pan, Bóg nasz. Mów ty do nas wszystko, co powie do ciebie Pan, Bóg nasz, a my usłuchamy i wykonamy to».

To mówili owi wodzowie i starsi do Mojżesza.

28 Pan usłyszał wasze głośne słowa, gdy mówiliście do mnie. I rzekł mi Pan: «Usłyszałem głośne słowa tego ludu, które wypowiedzieli do ciebie. Słuszne jest wszystko to, co ci powiedzieli. 29 Oby zawsze mieli w sercu tę samą bojaźń przede Mną i wykonywali zawsze wszystkie moje przykazania po wszystkie dni, aby się dobrze powodziło im i synom ich na wieki. 30 Idź i powiedz im: Wróćcie do swoich namiotów! 31 A ty zostań tutaj ze Mną. Ja ci powiem wszystkie moje polecenia, prawa i nakazy, jakich masz im nauczyć, aby je pełnili w ziemi, którą Ja im daję na własność».

Zastanawiam się tylko, czy owe słowa padły jeszcze przed tą sprawą ze złotym cielcem, czy po niej. Jakoś Mojżesz nic o tym nie wspomina...

32 Przeto starajcie się wypełniać wszystko, co wam nakazał Pan, Bóg wasz: Nie odstępujcie od tego ani na prawo, ani na lewo. 33 Idźcie dokładnie drogą wyznaczoną wam przez Pana, Boga waszego, byście mogli żyć, by dobrze wam się wiodło i byście długo przebywali w ziemi, którą macie posiąść.

 "Ani na prawo, ani na lewo" - z tych słów można wywnioskować, że droga wyznaczona przez Boga biegnie pośrodku i nie jest to droga skrajności. Kojarzy mi się to ze zdrową postawą przy prowadzeniu wszelkich negocjacji, aby poszukiwać trzeciego, wspólnego rozwiązania danego problemu, które będzie lepsze od proponowanych na początku przez strony. To jest jednak tylko moje skojarzenie.

I cóż, na tym się kończy dzisiejszy rozdział, niewątpliwie istotny.