Pwt 6 - pierwsze przykazanie miłości pisane na drzwiach

Zdjęcie po lewej przedstawia mezuzę - to taki mały zamykany zwój z tekstem w środku, który wyznawcy judaizmu przyklejają na swoich drzwiach (więcej o tym można przeczytać tutaj). W dzisiejszym rozdziale znajduje się właśnie fragment, z którego wziął się ten zwyczaj.

Oprócz tego rozdział dzisiejszy zawiera tzw. pierwsze przykazanie miłości, które mówi, aby kochać Boga całym sobą. Trochę się przy tej okazji rozwodzę nad tym, z czego tak naprawdę składa się człowiek.

1 Takie są polecenia, prawa i nakazy, których nauczyć was polecił mi Pan, Bóg wasz, abyście je pełnili w ziemi, do której idziecie, by ją posiąść. 2 Będziesz się bał Pana, Boga swego, zachowując wszystkie Jego nakazy i prawa, które ja tobie rozkazuję wypełniać, tobie, twym synom i wnukom po wszystkie dni życia twego, byś długo mógł żyć. 3 Słuchaj, Izraelu, i pilnie tego przestrzegaj, aby ci się dobrze powodziło i abyś się bardzo rozmnożył, jak ci przyrzekł Pan, Bóg ojców twoich, że ci da ziemię opływającą w mleko i miód.

Znowu pojawia się kwestia strachu przed Bogiem. I mamy też proste wyjaśnienie, dlaczego jest on potrzebny. Strach prowadzi bowiem do wypełniania prawa, a wypełnianie prawa do dobrobytu.

4 Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym. 5 Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił.

To jest właśnie tzw. pierwsze przykazanie miłości, jak powiedział Jezus, najważniejsze ze wszystkich. Warto chyba się na chwilę przy nim zatrzymać. Widać, że miłość do Boga ma obejmować trzy aspekty człowieczeństwa - serce, duszę i siły. Pytanie tylko, co w zasadzie oznaczają owe pojęcia?

Na pierwszy rzut oka można by stwierdzić, że serce to sfera emocji i uczuć człowieka, siły to jego fizyczny aspekt, związany z ciałem, zaś dusza to ta część od Boga, synonim ducha. Z duszą jest jednak taki problem, że w innym miejscu, w Hbr 4,12, napisane jest w ten sposób:

12 Żywe bowiem jest słowo Boże, skuteczne i ostrzejsze niż wszelki miecz obosieczny, przenikające aż do rozdzielenia duszy i ducha, stawów i szpiku, zdolne osądzić pragnienia i myśli serca.

Wynika stąd, że dusza i duch to nie jest to samo. Duch będzie tutaj tą częścią stricte od Boga, natomiast dusza - no właśnie, co to jest w takim razie? Czy to jest to samo co serce?

Cóż, może znajdą się jeszcze inne fragmenty na ten temat. Nie ulega jednak wątpliwości, że w niniejszym przykazaniu Bóg chce, aby człowiek kochał go całym sobą, konsekwentnie, w uczuciach, myślach, postawach i działaniach.

6 Niech pozostaną w twym sercu te słowa, które ja ci dziś nakazuję. 7 Wpoisz je twoim synom, będziesz o nich mówił przebywając w domu, w czasie podróży, kładąc się spać i wstając ze snu.

Hm, a to jest ciekawe zdanie, szczególnie, że chyba mało kto o nim słyszał oraz pamięta. Bóg chce być w życiu człowieka cały czas i chce, aby się o Nim mówiło, i to na każdym kroku. Tymczasem bardzo wielu ludzi, czy to uważających się za chrześcijan, czy za judaistów, nie mówi o Bogu aż tak dużo. W zasadzie tylko jak jest jakaś okazja ku temu, święta czy coś w tym stylu. Bóg tymczasem chce być kochany przez człowieka cały czas, kiedy się tylko da.

8 Przywiążesz je do twojej ręki jako znak. Niech one ci będą ozdobą przed oczami. 9 Wypisz je na odrzwiach swojego domu i na twoich bramach.

A tutaj są przykłady różnego rodzaju przypominaczy - rzecz warta uwagi. Znak na ręce oraz napis na drzwiach można odczytywać dosłownie, zastanawia mnie tylko ta ozdoba przed oczami - bo jakoś nie jestem sobie w stanie wyobrazić, jak miałaby ona wyglądać.

A odnośnie tego napisu przypominającego na drzwiach - można powiedzieć, że podobną do tego praktyką jest u chrześcijan wieszanie krzyża nad drzwiami w pokoju, albo pisanie napisów "K+M+B" w okresie Bożego Narodzenia. Problem może leży tylko w tym, że Biblia mówi o tym konkretnym przykazaniu - przykazaniu miłości do Boga, aby je pisać na drzwiach.

Jednak w taki właśnie dosłowny sposób przykazanie to jest traktowane w Judaizmie, gdzie na drzwiach mocuje się mezuzy, takie jak na obrazku na początku rozdziału.

10 Gdy Pan, Bóg twój, wprowadzi cię do ziemi, o której poprzysiągł przodkom twoim: Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi, że da tobie miasta wielkie i bogate, których nie budowałeś, 11 domy pełne wszelkich dóbr, których nie zbierałeś, wykopane studnie, których nie kopałeś, winnice i gaje oliwne, których nie sadziłeś, kiedy będziesz jadł i nasycisz się - 12 strzeż się, byś nie zapomniał o Panu, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli.

To ważna przestroga. Żeby się, mówiąc za Ferdynandem Kiepskim, w dupach nie poprzewracało od tego dobrobytu.

13 Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał.

To ostatnie mnie zdziwiło trochę. Jezus mówił bowiem: "wcale nie przysięgajcie". A skoro tak, to nakaz Jezusa jest w tym wypadku sprzeczny z prawem Mojżesza. Możliwe jednak, że to Mojżesz sobie już sam dodał.

14 Nie będziecie oddawali czci bogom obcym, spomiędzy bogów okolicznych narodów, 15 bo Pan, Bóg twój, który jest u ciebie, jest Bogiem zazdrosnym, by się nie rozpalił na ciebie gniew Pana, Boga twego, i nie zmiótł cię z powierzchni ziemi.

Znowu o tym bałwochwalstwie. Najwyraźniej było to wówczas bardzo duże niebezpieczeństwo.

16 Nie będziecie wystawiali na próbę Pana, Boga waszego, jak wystawialiście Go na próbę w Massa.

To było wówczas, gdy Izraelitom zabrakło wody do picia i Mojżesz następnie wyprowadził dla nich wodę ze skały. Opisane to jest w Wj 17 oraz Lb 20.

17 Będziecie pilnie strzec polecenia Pana, Boga waszego, Jego świadectwa i praw, które wam zlecił. 18 Czyń, co jest prawe i dobre w oczach Pana, aby ci się dobrze powodziło i abyś wreszcie wziął w posiadanie piękną ziemię, którą poprzysiągł Pan przodkom twoim, 19 wypędzając przed tobą wszystkich wrogów twoich. Tak zapowiedział Pan.

Strasznie się powtarza ten Mojżesz...

20 Gdy syn twój zapyta cię kiedyś: «Jakie jest znaczenie tych świadectw, praw i nakazów, które wam zlecił Pan, Bóg nasz?», 21 odpowiesz swojemu synowi: «Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie i wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką. 22 Uczynił na oczach naszych znaki i cuda wielkie przeciwko Egiptowi, faraonowi i całemu jego domowi. 23 Wyprowadził nas stamtąd, by iść z nami i przyprowadzić nas do ziemi, którą poprzysiągł dać przodkom naszym. 24 Wtedy rozkazał nam Pan wykonywać wszystkie te prawa, bać się Pana, Boga naszego, aby zawsze dobrze nam się wiodło i aby nas zachował przy życiu, jak to dziś czyni. 25 Na tym polega nasza sprawiedliwość, aby pilnie przestrzegać wszystkich tych poleceń wobec Pana, Boga naszego, jak nam rozkazał».

Podoba mi się ten ostatni akapit. To ciekawe, że Mojżesz zapisał nawet dokładnie, co ma ojciec odpowiadać synowi. Na tej też wypowiedzi kończy się dzisiejszy rozdział.