Pwt 10 - o nowych tablicach, nieznanej arce i nieznanym niebie

W tym rozdziale Mojżesz wspomina, jak to Bóg mu kazał po raz drugi wykuć tablice. Trochę się też przy okazji gubi w chronologii, ale trzeba mu to wybaczyć - ma już w końcu swoje lata. Jest też mowa o prowizorycznej Arce Przymierza, dwóch rodzajach niebios oraz o tym, czy bogowie pogańscy faktycznie istnieją. Zapraszam.

1 W tym czasie powiedział mi Pan: «Wyciosaj sobie dwie kamienne tablice podobne do pierwszych, a wstąp do mnie na górę. Uczyń też arkę z drzewa. 2 Napiszę na tablicach przykazania, które były na pierwszych tablicach - stłuczonych przez ciebie - i włożysz je do arki».

Mojżesz chyba trochę miesza się z chronologią. W poprzednim rozdziale przytaczał on wydarzenia z Lb 14, które miały miejsce już po wysłaniu zwiadu do Kanaanu. Było to zdecydowanie później niż wykucie drugich tablic, bo one powstały na górze Synaj, co opisane było w Wj 34.

3 Uczyniłem arkę z drzewa akacjowego, wyciosałem dwie kamienne tablice, podobne do pierwszych, i wstąpiłem na górę, mając w rękach obie tablice.

Tutaj jedna rzecz mi nie pasuje - według Księgi Wyjścia arka stworzona została dopiero po wykonaniu owych drugich tablic i zbudował ją Basaleel (Wj 37,1). A tutaj Mojżesz twierdzi, że to on wykonał arkę. Najsensowniejsza interpretacja byłaby taka, że owa pierwsza arka była arką prowizoryczną, używaną dopóki nie stworzono tej właściwej. To by miało sens, bo w końcu Bóg nie chciał z pewnością, aby jego święte tablice w przy budowie walały się po ziemi.

4 A On napisał na tablicach pismem, jak poprzednio, Dziesięć Przykazań, które Pan do was wyrzekł na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia, i dał mi je Pan.

W Wj 34 napisane jest, że za drugim razem napisaniem przykazań zajął się już Mojżesz, ale to chyba nie jest aż tak istotne.

5 Odwróciłem się i zszedłem z góry, by złożyć tablice w arce, którą uczyniłem, i tam pozostały, jak mi Pan rozkazał.

I tu mamy potwierdzenie, że ta Mojżeszowa arka istniała.

6 Izraelici wyszli z Beerot, posiadłości synów Jaakana, i udali się do Mosery. Tam umarł Aaron i tam go pogrzebano, a jego syn, Eleazar, został zamiast niego kapłanem. 7 Stamtąd wyruszyli do Gudgoda, a z Gudgoda do Jotbata, kraju obfitującego w potoki. 8 W tym czasie wybrał Pan pokolenie Lewiego do noszenia Arki Przymierza Pańskiego, by stali przy Panu, służyli Mu i błogosławili w Jego imieniu, [co dzieje się] aż do tego dnia.

Mowa chyba o wydarzeniu opisanym w Lb 8.

9 Dlatego Lewi nie ma działu ani dziedzictwa wśród swoich braci, gdyż dziedzictwem jego jest Pan, jak powiedział do niego Pan, Bóg twój.

10 Ja zostałem na górze, jak poprzednio, czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i wysłuchał mnie Pan także i tym razem: nie chciał wytępić cię Pan. 11 I rzekł do mnie Pan: «Wstań, idź na czele ludu, by wyruszył i posiadł ziemię, którą poprzysiągłem dać ich przodkom».

12 A teraz, Izraelu, czego żąda od ciebie Pan, Bóg twój? Tylko tego, byś się bał Pana, Boga swojego, chodził wszystkimi Jego drogami, miłował Go, służył Panu, Bogu twemu, z całego swojego serca i z całej swej duszy, 13 strzegł poleceń Pana i Jego praw, które ja ci podaję dzisiaj dla twego dobra.

Przypomnienie o tym, że Bóg dał Izraelowi te wszystkie przepisy dla ich własnego dobra a nie z powodu własnego widzimisię.

14 Do Pana, Boga twojego, należą niebiosa, niebiosa najwyższe, ziemia i wszystko, co jest na niej.

Dosłownie napisano: "należą niebiosa i niebiosa niebios". W oryginale wyraźne jest rozróżnienie na dwa rodzaje niebios i to jest bardzo ciekawe. Może chodzić bowiem o podział na niebo fizyczne oraz niebo duchowe, albo inna interpretacja: niebo w sensie atmosfera oraz niebo w sensie reszta wszechświata.

15 Tylko do twoich przodków skłonił się Pan, miłując ich; po nich spośród wszystkich narodów wybrał ich potomstwo, czyli was, jak jest dzisiaj. 16 Dokonajcie więc obrzezania waszego serca, nie bądźcie nadal [ludem] o twardym karku, 17 albowiem Pan, Bóg wasz, jest Bogiem nad bogami i Panem nad panami, Bogiem wielkim, potężnym i straszliwym, który nie ma względu na osoby i nie przyjmuje podarków.

"Bóg nad bogami" - więc istnieją bogowie oprócz Jahwe czy jednak nie? W przypisie do BT piszą, że na pewno nie, zaś jako argument podają werset Pwt 4,35: "Widziałeś to wszystko, byś poznał, że Pan jest Bogiem, a poza Nim nie ma innego."

Przyjrzałem się temu wersetowi i co się okazuje - wszystkie inne tłumaczenia mówią to samo, że "nie ma innego". Ale przyglądnąłem się oryginałowi i tam pisze po hebrajsku (w transkrypcji na nasz alfabet): "ain oud m·l·bd·u", co interlinearnie przełożono na angielskie "there-is-no further from·to·aside-of·him". Czyli tak by pasowało, że "nie ma innego z Jego boku". Hm.

Aby ostatecznie rozstrzygnąć tą kwestię, przydałby się ktoś, kto zna hebrajski. Opcje natomiast są takie, że albo Mojżesz mówiąc o "Bogu nad bogami" miał na myśli bożki zmyślone, albo chodziło mu o rodzaj autentycznych demonów, których nie uwzględniał mówiąc "poza Nim nie ma innego", albo cały czas mówił spójnie, a w Pwt 4,35 powiedział coś w sensie "nie ma innego równego Jemu".

Ostatecznie jednak nie jest to kwestia najważniejsza.

Odniosę się jeszcze do fragmentu: "który nie ma względu na osoby i nie przyjmuje podarków." Kojarzy się to z rodzajem łapówki. BT twierdzi tutaj, że chodzi z pewnością o przekupywanie sędziów. Hm, no i to by trochę miało sens, bo "wzgląd na osoby" miewają właśnie niesprawiedliwi sędziowie i tak samo przyjmują oni łapówki. A zatem sens tego fragmentu jest chyba taki, że Bóg jest po prostu sprawiedliwy.

18 On wymierza sprawiedliwość sierotom i wdowom, miłuje cudzoziemca, udzielając mu chleba i odzienia. 19 Wy także miłujcie cudzoziemca, boście sami byli cudzoziemcami w ziemi egipskiej. 20 Bójcie się Pana, Boga swego, Jemu się oddajcie, służcie Mu i na Jego imię przysięgajcie. 21 On waszą chwałą, On waszym Bogiem, On dla was uczynił te rzeczy straszliwe, które widziały wasze oczy. 22 W liczbie siedemdziesięciu osób zstąpili przodkowie wasi do Egiptu, a teraz Pan, Bóg wasz, uczynił was licznymi jak gwiazdy na niebie.

W powyższym fragmencie wiele słów się powtarza, tak że nie chce mi się nawet sprawdzać, gdzie wystąpiły one wcześniej. Kluczowe jest jednak ten ostatni fragment - "jak gwiazdy na niebie". Dokładnie w taki sposób Bóg sformułował swoją obietnicę Abrahamowi w Rdz 15,5.

I cóż, tak się kończy dzisiejszy rozdział. Może trochę niepotrzebnie się w paru miejscach rozwodziłem, ale cóż - ja mam tendencję do rozwodzenia się.

P.S. W analizie tego rozdziału pomógł mi Wojciech Wójcik, za co mu teraz serdecznie dziękuję. Jak dobrze pójdzie, to wkrótce będzie on analizować kolejne rozdziały na zmianę ze mną :)