Joz 11 - pospolite ruszenie Kananejczyków

Dzisiejszy rozdział mówi o wielkiej bitwie Jozuego nad wodami Meromu. Po lewej stronie zamieszczam mapkę pokazującą mniej więcej, jak wyglądały te jego podboje (łącznie z wcześniejszymi). Po owej bitwie skrótowo opisane są jeszcze inne mniejsze potyczki, w tym również wojny z olbrzymami (mimo iż Mojżesz myślał, że już ich nie ma). Ogółem dość ciekawy rozdział.

1 Jabin, król Chasoru, usłyszawszy o tym, powiadomił Jobaba, króla Madonu, króla Szimronu, króla Akszafu 2 i królów zamieszkałych na północy, w górach i na równinie, na południu od Kinneret, w Szefeli i na wyżynach Doru na zachodzie, 3 Kananejczyków na wschodzie i na zachodzie, Amorytów, Chetytów, Peryzzytów, Jebusytów na górze i Chiwwitów u stóp Hermonu w krainie Mispa. 4 Wyruszyli oni z całym swym wojskiem, ludem mnogim jak piasek na wybrzeżu morza i z olbrzymią liczbą koni i rydwanów.

Fju, no czyli to takie pospolite ruszenie, można powiedzieć. Z wymienionych wyżej nazw plemion Amoryci, Chetyci, Jebusyci i Chiwwici, są to potomkowie Kanaana, wymieniani przy rodowodzie w Rdz 10. Peryzzyci jedynie nimi nie są.

5 Wszyscy ci królowie umówiwszy się przybyli i zajęli stanowiska nad wodami Merom, aby walczyć z Izraelem. 6 I rzekł Pan do Jozuego: «Nie bój się ich, albowiem jutro o tej porze sprawię, że oni wszyscy padną zabici przed Izraelem. Konie ich okulawisz, a rydwany ich spalisz». 7 Jozue wraz z całym swym zbrojnym ludem przybył niespodzianie nad wody Meromu i rzucił się na nich.

Zdaje się, że wody Meromu to albo Jezioro Tyberiadzkie (to małe nad Morzem Martwym w dołączonej mapce), albo coś w ich okolicach.

8 Pan wydał ich w ręce Izraela. Rozbili ich i ścigali aż do Sydonu Wielkiego i aż do Misrefot-Maim i do doliny Mispa na wschodzie.

Sydon to miasto na północ od Tyru. Na załączonej mapce go nie widać. Sydon Wielki natomiast to obszar podległy owemu miastu. Zatem pościg za niedobitkami aż do Sydonu Wielkiego to ta zielona strzałka wysunięta najbardziej na północ.

Rozgromiono ich całkowicie, tak że nikt nie ocalał. 9 Jozue postąpił z nimi, jak Pan mu rozkazał: konie ich okulawił, a rydwany spalił.

Zastanawiać się można, dlaczego Bóg chciał okulawiać konie. Jeśli nawet nie byłyby one użyteczne w Izraelu, to czy nie lepiej byłoby je po prostu zabić?

Cóż, widzę dwie możliwe interpretacje tej sytuacji, i to całkiem różne.

Pierwsza opcja: Izrael nie poradziłby sobie z utrzymaniem na wodzy tak dużej ilości koni. A zatem w okulawieniu ich chodziło po prostu o to, aby nie pouciekały. Potem zaś, gdy już zostaną rozdzielone między Izraela, każdy właściciel sam będzie swego konia przy własnym gospodarstwie kurował.

I druga opcja: okulawione konie zostawiono na powolną śmieć na pobojowisku, aby ich nieszczęsny widok i rżenie był postrachem dla wszystkich tych, którym by do głowy przyszło najechać Izraela.

Cóż, druga opcja jest zdecydowanie okrutniejsza i pytanie brzmi, czy Bóg chciałby czegoś takiego. No ale to niech już każdy rozsądza samemu.

10 W tym samym czasie Jozue cofnął się i zdobył Chasor, a króla jego zabił mieczem; Chasor było niegdyś stolicą wszystkich tych królestw. 11 Ostrzem miecza pobili wszystko co żywe, obłożywszy klątwą. Nie pozostawiono żadnej żywej duszy, a Chasor spalono.12 Wszystkie miasta tych królów i samych ich królów zwyciężył Jozue i zdobył ostrzem miecza, obłożywszy ich klątwą, jak rozkazał Mojżesz, sługa Pana.

No, nie Mojżesz rozkazał, tylko Bóg. Widać natomiast, że narrator ma spory sentyment do Mojżesza.

13 Wszystkie jednak miasta, położone na wzgórzach, nie zostały przez Izraelitów spalone, z wyjątkiem Chasoru, spalonego przez Jozuego. 14 Całą zdobycz tych miast i bydło podzielili Izraelici pomiędzy siebie, lecz wszystkich ludzi zgładzili ostrzem miecza doszczętnie, nie zostawiając żadnej żywej duszy. 15 To, co Pan rozkazał słudze swemu Mojżeszowi, a Mojżesz rozkazał Jozuemu, Jozue wykonał, niczego nie zaniedbując z tego wszystkiego, co rozkazał Pan Mojżeszowi.

Cóż, posłuszny ten Jozue.

16 I opanował Jozue cały ten kraj: góry, cały Negeb, całą krainę Goszen, Szefelę, Arabę, góry izraelskie i ich równiny. 17 Od góry Chalak, wznoszącej się ku Seirowi, aż do Baal-Gad w dolinie Libanu, u stóp góry Hermon. A wszystkich ich królów zwyciężył i skazał na śmierć. 18 Przez długi czas Jozue walczył z tymi wszystkimi królami. 19 Żadne miasto nie zawarło pokoju z Izraelitami prócz Chiwwitów mieszkających w Gibeonie. Wszystkie zostały zdobyte zbrojnie. 20 Taki był zamiar Pana, który uczynił upartymi ich serca, tak że prowadzili wojnę z Izraelem i popadli pod klątwę bez miłosierdzia aż do wyniszczenia, jak rozkazał Pan Mojżeszowi.

Znowu mamy to zatwardzenie serca, całkiem jak u faraona. Tym razem jednak sprawa jest ciekawsza. Bo wygląda na to, że Gibeonitom Bóg serc nie zatwardził, bo inaczej nie byliby wstanie przyjść do Izraelitów i z pokorą oddać się pod ich panowanie (Joz 9). A skoro tak, to cała ta sprawa z przysięgą Jozuego i działaniem wbrew nakazowi Boga, by wyciąć wszystkich, była jakimś elementem Jego planu, by dać Gibeonitom szansę na przeżycie.

21 W owym czasie Jozue w walce zwyciężył Anakitów z gór, z Hebronu, z Debiru, z Anab i ze wszystkich gór judzkich, i ze wszystkich gór izraelskich. Na nich wszystkich wraz z ich miastami Jozue rzucił klątwę. 22 Anakici nie pozostali już w kraju Izraelitów, z wyjątkiem Gazy, Gat i Aszdodu.

No i tutaj mamy sprawę ciekawą - Anakitów. Anakici byli Reafitami, czyli olbrzymami. Stwierdził to Mojżesz w Pwt 2,11. Jednak niedługo potem, w Pwt 3,10, powiedział Mojżesz jeszcze jedną rzecz - że zabity przez Izraela Og, król Baszanu, był ostatnim z Reafitów. Fragment z dzisiejszego rozdziału pokazuje jednak, że Mojżesz mylił się - sporo olbrzymów zostało jeszcze dla Jozuego, a i on sobie ze wszystkimi nie poradził.

23 Jozue zawładnął całym krajem według polecenia Pana, danego Mojżeszowi, a następnie oddał go Jozue w posiadanie Izraelowi, dzieląc odpowiednio do ich podziału na pokolenia. I kraj zaznał pokoju od wojny.

Ostatnie zdanie jest niegramatyczne - pokój jest zaprzeczeniem wojny z definicji, nie mówi się o "pokoju od" - wyjątkowo kiepskie tłumaczenie. W Warszawskiej mamy: "doznała wytchnienia od wojny".

Niezależnie jednak od tłumaczenia, faktem jest, że wojny się skończyły. I Bogu niech będą dzięki.