1Sm 25 - jak Dawid mściciel został powstrzymany przed rzezią

Ostatnim razem poznaliśmy pokorne oblicze Dawida, dziś poznajemy to drugie - Dawid wpada w gniew i postanawia zrobić rzeź pewnemu człowiekowi. Rozdział zaskakujący, ciekawy i przyjemny (zwłaszcza dla Dawida, bo pod koniec bierze sobie dwie żony).

1 Tymczasem umarł Samuel. Wszyscy Izraelici zebrali się, by go opłakiwać, i pochowali go w jego posiadłości w Rama.

Dość lakoniczna informacja.

Dawid zaś wyruszył i udał się na pustynię Paran. 2 Żył w Maon pewien człowiek, który miał posiadłość w Karmelu. Był to człowiek bardzo bogaty: miał trzy tysiące owiec i tysiąc kóz. Zajęty był właśnie strzyżeniem owiec w Karmelu. 3 Człowiek ten nazywał się Nabal, a jego żona Abigail. Była to kobieta mądra i piękna, mąż natomiast był okrutny i występny; był Kalebitą.

Kalebici czyli potomkowie Kaleba - człowieka, który razem z Jozuem dostąpił zaszczytu wejścia do Ziemi Obiecanej, mimo iż wyszedł z Egiptu. Zaś w Joz 14 mamy o nim opisane, jak pomimo sędziwego wieku wybrał się na wojnę przeciwko olbrzymom.

4 Kiedy Dawid posłyszał na pustyni, że Nabal strzyże swe owce, 5 wysłał do niego dziesięciu młodzieńców, mówiąc im: «Idźcie do Karmelu, udając się do Nabala; pozdrowicie go ode mnie. 6 Powiedzcie memu bratu: Pokój niech będzie z tobą, pokój w twym domu i we wszystkim, co do ciebie należy! 7 Słyszałem właśnie, że u ciebie jest pora strzyży. Gdy twoi pasterze przebywali wśród nas, my nie sprawiliśmy im żadnej przykrości, nic im też nie zginęło, jak długo przebywali w Karmelu. 8 Pytaj zresztą sług twoich, to ci powiedzą. Darz więc życzliwością młodzieńców: przybyliśmy tu bowiem w dzień uroczysty. Zechciej użyczyć, co masz pod ręką, sługom twoim i synowi twemu Dawidowi».

Z początku zabrzmiało to tak, jakby pasterze Nabala byli w gościnie na jakichś ziemiach Dawida, ale średnio pasuje do tego zdanie "jak długo przebywali w Karmelu". Najwyraźniej Karmel był po prostu ziemią, na której owi pasterze się ze sobą spotykali, ale raczej nie był to teren Dawida.

9 Młodzieńcy Dawida przyszli i powtórzyli Nabalowi wszystkie te słowa w imieniu Dawida i w milczeniu oczekiwali [odpowiedzi]. 10 Nabal tymczasem dał sługom Dawida taką odpowiedź: «Któż to jest Dawid? Któż to jest syn Jessego? Teraz jest dużo sług takich, którzy porzucają swego pana. 11 A więc mam wziąć mój chleb, wodę, mięso nagotowane dla strzygących i dać je ludziom, o których nie wiem nawet, skąd są?»

"Sług takich, którzy porzucają swego pana" - chodzi tu chyba o to, że Dawid porzucił swego pana Saula (no, został do tego przymuszony w sumie).

12 Młodzieńcy Dawida udali się w drogę powrotną. Przyszedłszy powiadomili go o całej rozmowie. 13 Dawid wtedy dał rozkaz swym ludziom: «Niech każdy przypasze miecz!» I wszyscy przypasali sobie miecze. Dawid również przypasał sobie miecz. Potem około czterystu ludzi wyruszyło z Dawidem na czele, dwustu zostało przy taborze. 

14 Tymczasem jeden ze sług zawiadomił Abigail, żonę Nabala: «Dawid przysłał posłańców z pustyni, aby pozdrowili naszego pana, a on rzucił się na nich. 15 A przecież ci ludzie byli dla nas bardzo dobrzy, a jak długo z nimi krążyliśmy przebywając na polu, nie doznaliśmy żadnej przykrości i nic nam nie zginęło. 16 Byli nam murem ochronnym tak w nocy, jak i w dzień przez cały czas wspólnego pobytu, gdyśmy paśli trzodę. 17 Musisz więc rozważyć i rozejrzeć się, co począć, gdyż postanowiono zagładę dla naszego pana i dla całego jego domu. Tymczasem on jest zbyt zły na to, by z nim pomówić».

"Rzucił się" to raczej słabe tłumaczenie, inne przekłady mówią "zbeształ" albo "źle potraktował". A z tą zagładą to raczej nie była żadna przenośnia, bo chodzi tutaj o to, że to Dawid zamierza zgładzić ów dom - jak z resztą za chwilę przeczytamy.

18 Abigail wzięła więc szybko dwieście chlebów, dwa bukłaki wina, pięć przyrządzonych owiec, pięć sea prażonych ziaren, sto gron rodzynków i dwieście ciastek figowych.

No czyli wyżerka dla całego wojska.

Objuczyła tym osły 19 i powiedziała swym sługom: «Wy idźcie przede mną, a ja podążę za wami». Przed swym mężem Nabalem nie przyznała się do tego.

Dziwnym nie jest.

20 Gdy siedząc na ośle zjeżdżała niewidoczną stroną góry, właśnie Dawid i jego ludzie zstępowali ku niej. I spotkała ich. 21 Tymczasem Dawid mówił sobie: «Na darmo strzegłem na pustkowiu całego dobytku jego, tak że nic nie zginęło, co posiadał, bo odpłacił mi złym za dobre. 22 Niech to uczyni Bóg Dawidowi i tamto dorzuci, jeśli do rana zostawię cokolwiek z jego własności, choćby jednego chłopca».

No i proszę, oto poznajemy nieznane nam do tej pory oblicze Dawida mściciela. Aż wierzyć się nie chce, że to ten sam Dawid, który nie tak dawno z taką pokorą mówił o sobie w rozmowie z Saulem. No, można powiedzieć, że miał ten Dawid spore wahania nastrojów w życiu.

A tak poza tym to postać Dawida ma w sobie coś z postaci Janosika - też jest w końcu rozbójnikiem w obecnej sytuacji, też dowodzi ludźmi, też mieszka w górach i też jest w pewnym sensie legendarny.

23 Kiedy Abigail spostrzegła Dawida, szybko zsiadła z osła i upadłszy na twarz przed Dawidem, oddała mu pokłon aż do ziemi. 24 Rzuciwszy się do jego stóp rzekła: «Panie mój! Niech na mnie spadnie wina! Pozwól jednak służebnicy twej przemówić do ciebie, wysłuchaj słów twej służebnicy! 25 Niech pan mój nie zwraca uwagi na tego nicponia Nabala, bo on jest jak jego imię "Nabal" oznacza, że w nim jest [wiele] głupoty, ja zaś, twoja służebnica, nie widziałam sług mojego pana, których przysłałeś. 26 A teraz, panie mój, na życie Pana i twojej duszy, skoro powstrzymał cię Pan od rozlewu krwi i pomsty dokonanej na własną rękę, tak oby twoi wrogowie i wszyscy, którzy życzą mojemu panu nieszczęścia, podobni się stali do Nabala.

Trochę niezrozumiałe jest to zdanie: podobni do Nabala, ale pod jakim względem? Czy Nabalowi dzieje się coś złego? Jak na razie nic nam o tym nie wiadomo.

No i ogólnie w tym przekładzie Abigail twierdzi, że Bóg już teraz powstrzymał Dawida przed rozlewem krwi, natomiast w innych tłumaczeniach mamy formę wołającą - "niech Pan cię powstrzyma".

27 A oto upominek, który przyniosła twoja służebnica panu swemu. Niech go podadzą sługom chodzącym za moim panem!

"Upominek" to raczej nie jest dobre słowo, prędzej po prostu "dar" - upominkami raczej nazywa się rzeczy, które mogą pozostać u kogoś na stałe, a ona przyniosła im tylko jedzenie.

28 Daruj łaskawie winę twej służebnicy; z pewnością Pan zbuduje panu mojemu dom, który będzie trwały, gdyż pan mój toczy boje Pańskie. Dlatego nie spotka cię nieszczęście przez całe życie.

Ten werset ujawnia wady polskiego tłumaczenia imienia Jahwe jako "Pan". Gdy jeszcze się to czyta, to da się coś zrozumieć, bo widzimy wielką literę, ale wyobraźcie sobie ten sam werset czytany na głos w kościele.

29 Jeśli natomiast ktoś powstanie, aby cię prześladować i czyhać na twe życie, niech dusza pana mojego będzie dobrze zamknięta w woreczku życia u Pana, Boga twojego, życie zaś wrogów niech wyrzuci przy pomocy wydrążenia procy.

No proszę, poetka z tej Abigail - jak wiadomo, Dawid procą władał i z niej zasłynął (czy faktycznie był mistrzem, czy też przy Goliacie Bóg mu dopomógł, to inna sprawa), więc widzimy, że metafora była dość personalna. Prawdopodobnie po hebrajsku brzmiało to trochę mniej dziwnie (zamiast "woreczka" bardziej by tu pasowało coś jak "sakwa", a "wydrążenie procy" brzmi bardzo technicznie).

30 A kiedy Pan spełni panu mojemu wszystko dobre, co przyobiecał, i ustanowi cię władcą Izraela, 31 niech nie będzie wtedy dla ciebie skrupułem i wyrzutem sumienia u pana mego to, żeś rozlał krew niewinną i że wymierzyłeś sobie sprawiedliwość na własną rękę. A kiedy Pan łaskawy będzie dla mego pana, przypomnisz sobie swoją służebnicę».

Mądre ma argumenty.

32 Na to rzekł Dawid do Abigail: «Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, za to, że cię wysłał dziś na spotkanie ze mną. 33 Niech będzie błogosławiony twój rozsądek, błogosławiona bądź i ty za to, żeś powstrzymała mnie dzisiaj od rozlewu krwi, i że nie wymierzyłem sobie sprawiedliwości na własną rękę. 34 Lecz na życie Pana, Boga Izraela, który mnie powstrzymał od wyrządzenia ci krzywdy: gdybyś szybko nie przybyła mi na spotkanie, wtedy Nabalowi nie pozostałby do rana ani jeden chłopiec».

Na usta ciśnie się pytanie: co ci biedni chłopcy zawinili? Dlaczego Dawid chciał zabijać ludzi ze względu na winę ich pana? Jak to w ogóle możliwe, że coś takiego zrodziło się w jego głowie?

35 Dawid przyjął od niej to, co przyniosła, i rzekł jej: «Wracaj spokojnie do domu! Patrz, wysłuchałem twej prośby i przyjąłem cię życzliwie». 

36 Abigail wróciła do Nabala. Wyprawił on właśnie ucztę w domu, na wzór uczty królewskiej. Serce Nabala pełne było radości, był jednak bardzo pijany, więc nie wspominała mu o niczym aż do rannego brzasku. 37 Ale kiedy do rana Nabal wytrzeźwiał od wina, oznajmiła mu o tym jego żona; serce jego zamarło, a on stał się jak kamień. 38 Po upływie około dni dziesięciu Pan poraził Nabala tak, że umarł. 

39 Gdy się Dawid dowiedział, że Nabal umarł, zawołał: «Błogosławiony niech będzie Pan, który stał się moim obrońcą przeciw Nabalowi w związku z doznaną obelgą, a sługę swego powstrzymał od zła. Nieprawość Nabala skierował Pan na jego głowę».

Może wydawać nam się to dziwne, że Bóg ukarał Nabala śmiercią jedynie za jego słowa. Nic wielkiego się nie wydarzyło, można by rzec - to ma być sprawiedliwość?

Cóż, przypomnijmy na początek, że "karą za grzech jest śmierć" - Bóg nie waży grzechów, ale każde zło ściąga na człowieka potępienie. Co prawda w Prawie Mojżeszowym chyba o obelgach mowy nie było, jednak o tym, że Bogu się to nie podoba, możemy się dowiedzieć od samego Jezusa (Mt 5,22). Po drugie zaś, wygląda na to, że Nabal grabił sobie już od dłuższego czasu - a obraza Dawida najwyraźniej dopełniła pewnej miary. Wiąże się to zapewne i z tym, że zwyczajnie serce Nabala było złe i nie rokował on za dobrze na przyszłość.

Posłał też Dawid [pośredników] celem rozmówienia się z Abigail, chcąc wziąć ją sobie za żonę. 40 Słudzy Dawida udali się więc do Abigail do Karmelu i odezwali się do niej w ten sposób: «Dawid wysłał nas do ciebie, aby cię wziąć za swoją żonę». 41 Ona wstała, oddała pokłon twarzą do ziemi i rzekła: «Oto służebnica twoja jest niewolnicą gotową umyć nogi sług mojego pana». 42 Podniósłszy się Abigail spiesznie wsiadła na osła i z pięcioma dziewczętami, które stanowiły jej orszak, udała się za wysłańcami do Dawida i została jego żoną.

Kurczę, jak się to czyta, to się wydaje, że niegdyś życie było łatwiejsze.

43 Wziął też Dawid Achinoam z Jizreel, i tak obie one zostały jego żonami.

Dużo łatwiejsze.

No dobra, ale nie zapominajmy, że to jest Dawid - musiał się trochę nawalczyć zanim stał się tak sławny i wpływowy. A do tego był również przystojny, więc to już w ogóle nie ma się za bardzo czemu dziwić.

44 Tymczasem Saul oddał Mikal, swoją córkę, a żonę Dawida, Paltiemu, synowi Lajisza, pochodzącemu z Gallim.

Hm, no proszę - a zatem Dawid tej swojej pierwszej żony nawet nie zabrał od Saula, gdy uciekał. Widzimy wobec tego, że faktycznie nie był to związek przepełniony uczuciem, a w każdym razie nie ze strony Dawida. No bo fakt faktem - o rozstaniu z Jonatanem to dużo było rozwodzenia się, a o żonie to ani słówka.

Ale przy okazji dzisiejszy rozdział daje nam kolejny argument za tym, że Dawid jednak gejem nie był - przecież gdyby był, to nie brałby sobie tak sam z siebie żon, w dodatku dwóch. No jedną to mógłby wziąć z rozsądku, aby mieć potomstwo, ale druga jest już raczej świadectwem jego jak najbardziej naturalnych skłonności.

No i to już koniec dzisiejszego rozdziału.